Интервјуа
Цомокос: Кон иднината можеме да гледаме со оптимизам
Интервју со Симеон Цомокос, основач и претседател на Делфи Економски Форум
Економија и бизнис | печатено издание | март 2023г.
Кои се клучните цели на економските форуми Делфи и Скопје и кои се главните теми на агендата за овогодинешните форуми?
С. Цомокос: Уште откако го започнавме Економскиот форум Делфи, во 2016 година, имаше една главна идеја што го поттикна нашето размислување: дека поширокиот регион на Југоисточна Европа, Балканот има огромен, неискористен потенцијал во однос на економскиот раст и прозорец за понатамошна политичка соработка. Досега тоа беше патување кое даде исклучителни резултати, патување кое започна да создава вистинска заедница на истомисленици подготвени да направат промена. Така, овогодинешното издание на двата форума продолжува да се надоврзува на оваа логика. Се занимаваме со прашањата што ги окупираат главите на највлијателните засегнати страни: што да се направи со оваа голема промена во глобалните структури на моќ на кои сме сведоци, како овие промени влијаат врз глобалните економски синџири и производство, како да се премости потребата за достапна енергија со императив да се спаси планетата.
Геополитичките тензии ги обликуваат врските на глобалната економија. Во тој поглед како актуелната геополитичка ситуација влијае на Југоисточна Европа, вклучувајќи ги и деловните и економските односи во регионот? Како тоа влијае на СДИ во регионот, што би можело да се направи за да се привлечат повеќе СДИ во иднина?
С. Цомокос: Војната на Русија во Украина создаде сложена геополитичка средина што може да креира несигурност за бизнисите и инвеститорите кои работат во регионот. Ситуацијата можеби изгледа мрачна, но како природен оптимист навистина верувам дека е наше време да блеснеме. Сега е време Балканот да игра против геополитичките стереотипи и да се претстави како вистински светилник на стабилноста.
Привлекувањето на СДИ е одличен пример за ова: со спроведување на потребните реформи, со создавање попредвидлива средина за инвеститорите, со удвојување на „паметната“ регионална соработка, регионот е добро погоден да им обезбеди на инвеститорите поголема доверба во нашата долгорочна стабилност и потенцијал.
Кои се клучните фактори кои го поттикнуваат економскиот раст во регионот? Како би ја опишале состојбата со развојот на инфраструктурата во регионот и какво влијание има таа врз бизнисот и економскиот раст?
С. Цомокос: Мислам дека вистинскиот клучен фактор е посветеноста на важните чинители, и во владата и во бизнисот, да поттикнат силен економски раст. Преку нашите конференции, ја имав привилегијата да запознам поединци и субјекти кои навистина гледаат кон иднината со амбиција и одлучност. Наша мисија е да им дадеме глас на овие луѓе и да ги здружиме на едно место за да започнат да го исполнуваат нивниот потенцијал како креатори на промени.
Како човек кој веќе со години многу патува во регионот можам да ви кажам дека напредокот, барем во однос на инфраструктурата, е реален и опиплив. Несомнено, процесот на пристапување во ЕУ одигра значајна улога во ова и ние треба да се погрижиме овој благороден сон да остане жив и да продолжи да расте.
Развојот на енергетскиот сектор останува еден од клучните приоритети за бизнис-секторот. Кои се моменталните трендови во енергетскиот сектор во Југоисточна Европа? Каква улога играат обновливите извори на енергија во енергетскиот микс на регионот и кои се предизвиците и можностите за нивен понатамошен развој?
С. Цомокос: Руската инвазија на Украина дејствуваше како забрзувач бидејќи земјите од регионот беа премногу и предолго зависни од фосилните горива. Постојат значителни тековни иницијативи за зголемување на производствените и инфраструктурните капацитети за течен природен гас или за обновување на интересот за дипломатијата поврзана со гасоводот.
Но, ова може да биде само краткорочно по природа. Навистина ми е драго што гледам дека Југоисточна Европа го следи глобалниот тренд кон обновливите извори на енергија. Овој растечки фокус на обновливите извори на енергија и напорите за подобрување на енергетската ефикасност, а со тоа и намалување на зависноста од фосилните горива е револуција сама по себе. И би било навистина штета да се направи поинаку со оглед на големиот потенцијал што го имаат нашите земји во производството на чиста, достапна енергија.
Како би го оцениле моменталното ниво на соработка меѓу грчките бизниси и бизнисите од регионот?
С. Цомокос: Грчката бизнис-заедница отсекогаш се стремела кон поблиски врски со Југоисточна Европа. Има мноштво успешни партнерства, во различни области, од градежништво до банкарство и суровини, кои им овозможија на компаниите да споделат знаење и експертиза, да ги искористат меѓусебните силни страни и да создадат нови можности за раст и проширување. Ова важи и за соработката меѓу Грција и Северна Македонија, особено од 2018 година наваму. Сè уште има прашања што треба да се решат со цел да се ослободи потенцијалот за робусни, здрави трговски односи меѓу земјите од регионот. Но, кон иднината можеме да гледаме со оптимизам.