Економија
Како Европа ја редефинира својата енергетска мапа?
01.09.2025
Европската Унија потпиша договор за увоз на течен природен гас, нафта и нуклеарно гориво од Соединетите Американски Држави во вредност од 750 милијарди долари до 2028 година.
Договорот, кој беше објавен на 27 јули од страна на американскиот претседател Доналд Трамп и претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, е дел од поширок трговски пакет според кој ЕУ ќе прифати еднострана американска царина од 15 проценти за поголемиот дел од својот извоз во САД, а во исто време ќе се обврзе на инвестиции од 600 милијарди долари во таа земја.
Во 2022 година, Русија покриваше 45 проценти од европскиот увоз на гас, со 150,2 милијарди кубни метри (bcm) во 2021 година. До 2024 година, тој број се намали на 51,7 bcm, односно само на 19 проценти од вкупниот увоз.
Сепак, во изминатата година трендот делумно се смени - увозот од Русија се зголеми во 2023 година, и покрај мерките на ЕУ за диверзификација на снабдувањето до 2027 година преку планот REPowerEU. Растот беше најголем во Италија, Чешка и Франција.
За да го покрие недостигот од 98,5 милијарди кубни метри руски гас, ЕУ сè повеќе се потпираше на алтернативни партнери. Во 2024 година, Норвешка испорача 91,1 милијарди кубни метри гас, што е за 15 проценти повеќе отколку во 2021 година и сочинува 33,4 проценти од европскиот увоз. Испораките од САД се зголемија за дури 139 проценти, достигнувајќи 45,1 милијарди кубни метри или 16,5 проценти од вкупниот увоз. Важни добавувачи беа и Алжир (39,2 милијарди кубни метри), Катар (11,8 милијарди кубни метри), Азербејџан (11,7 милијарди кубни метри) и Велика Британија (11,7 милијарди кубни метри). Вкупниот увоз на гас во ЕУ беше за 61,4 милијарди кубни метри помалку отколку во 2021 година.
Според Ројтерс, ЕУ дополнително ќе ги зголеми купувањата на американска нафта, гас и јаглен, а трговијата ќе порасне од околу 75 милијарди долари во 2024 година на 250 милијарди долари годишно во следните три години. Податоците на Евростат од првиот квартал од 2025 година покажуваат дека САД веќе станаа најголем снабдувач на нафта, со 15 проценти од вредноста на увозот, и главен извор на течен природен гас (LNG) со дури 50,7 проценти, пренесува Инвеститор.ме.