Page 40 - maj 2020

Л Е В О
РУБРИКА

СВЕТСКАТА ЕКОНОМИЈА, ДО

ВАКЦИНАТА И ПО НЕА

ногу важни и влијателни народни напори за спречување на перење
луѓе на планетава сметаат пари. напротив, се добива впечаток дека
дека светот, општествата и главните носители на ваквите можности
економиите пред и по пан- во светот имаат остар компетитивен нат-
мдемијата на ковид-19 нема превар во врска со тоа кој е поспособен
да бидат никогаш исти, односно ќе се сам да се справи со пронаоѓањето на вак-
различни. оттука можеби станува многу цината.
битно да можеме уште денес да препозна- таа, пак, вакцината, еден ден секако
еме какви ќе бидат тие во иднина и како ќе ја имаме. Прашањето е само дали по
понатаму ќе се развиваат за да можеме неа, во економска смисла, светот ќе про-
денес да носиме квалитетни и издржа- должи да го живее животот што со веко-
ни одлуки. се чини дека цивилизацијата ви го усовршуваше или ќе започне од не-
сега е на една од своите пресвртни точки која сосема друга, изместена и накривена
во општествената еволуција и западната позиција. Поверојатно е второво. не затоа
е во многу непознати и нерешливи про- што тоа сите или некои ќе го сакаат, туку
блеми. Карактерот на вирусот, со своите затоа што нема да е можно сè да продол-
никола поповски целосно различни својства од сите позна- жи таму каде што застана кога се појави
ти досега, ја направи цивилизацијата не- пандемијата. овие неколку месеци свет-
универзитетски
професор, факултет за сигурна и неподготвена да даде ефикасен ската економија доживеа страшни шоко-
економски науки, фон краткорочен или барем видлив одговор. ви и справувањето со нив ќе е многу спо-
универзитет
останува само едно единствено решение ро. Прво, довербата во функционирањето
за да можеме да го продолжиме патот на на мешаните економии со неподнослива
нормалниот живот, а тоа е она класично- леснотија на постоењето според принци-
то – да се пронајде вакцина за вирусот, а пите на пазарна регулација со повеќе или
дали таа ќе е сезонска или трајна е помал- помалку државен интервенционизам се
ку битно. ближи кон пресвртна точка. Пазарните
Предвидувањата за неа пак се различ- механизми недвојбено немаат ни најма-
ни, од оние дека некои ќе успеат да ја на- ла можност да се справат со пандемиите
прават брзо, односно за неколку месеци, или со нивните економски последици.
преку таквите како б. гејтс што сметаат државата со својот интервенционизам,
дека се потребни најмалку 18 месеци, поголем или помал, поефикасен или по-
па до оние што не се оптимисти дека тој неефикасен сепак барем ја има таа шан-
процес може да се случи пред истекот са. Затоа по вакцината претпазливоста ќе
на најмалку две или повеќе години. во ја остави државата на централно место
секој случај важно е да се нотира болна- со својата моќ да ги регулира различни-
та вистина дека сите досегашни напори те пазари или да ги истисне целосно во
за вакцината се национални, особено голем број на дејности. второво како тен-
на големите држави и економии и дека денција се заканува да остане зацврстено
не постои буквално никаква регионална заедно со нуспојавата таа да ја зајакне и
или меѓународна соработка на повеќе вкупната политичка контрола врз опш-
земји за откривање на вакцината, како теството.
што е тоа случај, на пример, со постојни- второ, економиите ќе мора сериозно
те вселенски програми (мир), заеднички да се преструктурираат. некои дејности
безбедносни програми (протоколи за ди- ќе добијат и ќе задржат многу повисоко
гитална безбедност) или заеднички меѓу- место од она што го имаа пред пандемија-

Продолжува на страна 42
40 мај 2020