Економија
ЧОВЕЧКИ РЕСУРСИ | ФИСНИК ОСЕКУ: Паметни човечки ресурси (Smart HR) – иднината на човечките ресурси и вештачката интелигенција
Фисник Осеку | Авторот е раководител на човечки ресурси и организација во ЕВН Македонија – Член на УО на Македонската асоцијација за човечки ресурси
Економија и бизнис | печатено издание | 15 мај 2025г.
Во свет што се менува со невидена брзина, вештачката интелигенција (ВИ) веќе не е само иновација – таа е секојдневие кое ја редефинира работната реалност. Особено влијание има во областа на човечките ресурси каде што нејзината примена носи ветување за зголемена ефикасност, подобри одлуки и поусогласено искуство за вработените. Концептот „паметни човечки ресурси“ (Smart HR) претставува современ пристап кон управување со талент, кој ги комбинира податоците, автоматизацијата и етиката во еден интегриран, флексибилен систем за човечки ресурси.
Паметно вработување: алгоритми во служба на еднаквоста
Процесот на вработување отсекогаш барал време, енергија и прецизност. Денес, благодарение на ВИ, тимовите за човечки ресурси можат да користат алатки кои автоматски ги скенираат биографиите, прават претселекција, па дури и спроведуваат иницијални интервјуа со виртуелни асистенти. Алгоритмите овозможуваат препознавање на соодветни вештини и искуства, споредба со профилот на отворената позиција и брзо донесување препораки.
Но, паметното вработување не се однесува само на брзината. ВИ овозможува и зголемување на правичноста и на инклузивноста преку елиминирање на човечки предрасуди. Токму затоа алгоритмите мора да бидат транспарентни, редовно ажурирани и етички дизајнирани.
Покрај тоа, ВИ-системите мора да бидат културолошки осетливи и внимателно прилагодени кон специфичните контексти на пазарот на труд. Обуката на стручњаците за човечки ресурси за користење на овие алатки е клучна – тие треба да знаат како да ги толкуваат податоците, како да ги надгледуваат резултатите и како да постапуваат етички.
Ново искуство за вработените: персонализирана поддршка
ВИ може целосно да го трансформира начинот на кој го доживуваат вработените работното искуство. Од првиот ден тие можат да добиваат насоки и поддршка од дигитални асистенти кои обезбедуваат информации, распоред на задачи, пристап до обуки и одговори на секојдневни прашања.
Платформите за учење стануваат „паметни“, адаптирајќи се според интересите и потребите на секој вработен. Така индивидуалниот професионален развој станува интерактивен, мотивирачки и прилагоден.
Со дигиталните алатки, како што се чат-ботови и виртуелни ментори, вработените имаат постојан пристап до ресурси без потреба од чекање. Тоа води до зголемено задоволство, чувство на вреднување и самостојност. Од друга страна, професионалците за човечки ресурси, ослободени од рутински задачи, можат да се фокусираат на создавање на подобра организациска култура и развој на човечкиот капитал.
Стратегиска моќ на податоците: од информации до подобри одлуки
Во модерниот систем за човечки ресурси, податоците се еден од највредните ресурси. Преку ВИ можеме да анализираме трендови на задоволство, степен на ангажираност, развој на вештини, ризик од заминување, па дури и потенцијал за лидерство.
Преку предиктивна аналитика организациите добиваат моќна алатка – не само за да разберат што се случува туку и за да предвидат што би можело да се случи. Така, наместо да реагираат на проблемите, тие можат да дејствуваат навреме.
Сепак, ваквиот пристап мора да биде транспарентен. Вработените треба да знаат кои податоци се собираат, за што се користат и кој има пристап до нив. Само со градење доверба може да се воспостави одржлив и етички систем за управување со податоци.
Развој на идни вештини: партнерство меѓу луѓето и технологијата
Автоматизацијата нема само да замени работни места – таа ќе ги трансформира. Ќе се појават улоги кои бараат нови компетенции: дигитална писменост, ВИ-комуникациски вештини, решавање проблеми и адаптибилност.
Професионалците за човечки ресурси ќе треба активно да ја следат оваа трансформација и да креираат планови за континуирано учење. Со помош на ВИ може да се направи мапирање на потребните дополнителни вештини, понуда на прилагодени обуки и следење на напредокот.
Важно е да се развие организациска култура која охрабрува истражување, експериментирање и личен раст. Програмите за развој треба да бидат разновидни – интерактивни, практични, достапни преку мобилни уреди и релевантни за различни генерации.
Нови улоги за професионалците за човечки ресурси
Како што технологијата презема дел од административната работа, човечките ресурси добиваат нова, поважна улога. Професионалците во оваа сфера ќе треба да бидат лидери на промените – фокусирани на организациски развој, лидерство, инклузија и благосостојба на вработените.
Ќе бидат потребни нови компетенции: вештини за анализа на податоци, технолошка писменост, способност за критичко размислување и силно чувство за етика. Но, најважно, ќе биде потребно длабоко разбирање на човечката природа.
Без оглед на технолошкиот напредок, човечките ресурси остануваат – пред сè – човечки. Токму затоа воведувањето на ВИ мора да се спроведува со грижа, со почитување на етички стандарди и да постои транспарентност. Прашањата за приватност, фер третман, пристап до можности и непристрасност се основни вредности кои мора да се почитуваат. Секоја нова алатка треба да биде придружена со јасни етички насоки, постојан надзор и активно учество на сите засегнати страни.
Заклучок: Технологијата како сојузник, не како замена
Иднината припаѓа на оние тимови за човечки ресурси кои ќе знаат како да ја користат технологијата за да го унапредат човечкиот потенцијал. Вештачката интелигенција не треба да ги замени луѓето – туку да им помогне да бидат попродуктивни, поисполнети и посреќни на работното место. Со вистинска стратегија, ВИ може да стане силен сојузник во создавањето поинклузивна, правична и динамична работна средина.
Паметниот систем за човечки ресурси не значи само автоматизација – туку визија, емпатија и лидерство во новата ера на човечки ресурси. Значи создавање култура каде што технологијата го надополнува човечкото искуство, каде што податоците се користат со одговорност, а секој вработен чувствува поддршка и вреднување.
Во оваа трансформација, најважен ресурс останува човекот. Колку и да е напредна технологијата, не може да биде замена за човечката интуиција, за креативноста и за моралната одговорност. Токму затоа професионалците за човечки ресурси мора да ја прегрнат иновацијата, но и да останат доследни на својата суштинска мисија – да работат за луѓето и со луѓето.