Економија
Како одлуките за каматите на ЕЦБ влијаат врз прометот на недвижностите?
03.08.2025
Одлуките на Европската централна банка (ЕЦБ) за монетарната политика имаат значително влијание врз способноста на луѓето да вложуваат во недвижности. Економистите Николо Батистини и Јоханес Гареис, во својата статија на официјалниот блог на ЕЦБ, истражуваа како неодамнешните промени во монетарната политика на Европската централна банка влијаат врз економијата, особено врз достапноста на домување, продажбата на недвижности и потрошувачката на стоки за домаќинството.
Монетарната политика на ЕЦБ може значително да влијае врз достапноста на домување, главно преку нејзиното влијание врз хипотекарните каматни стапки, кои се одлучувачки за одлуките за купување дом. Достапноста на домување се мери со индекс што ги споредува приходите на домаќинствата со хипотекарните плаќања, земајќи ги предвид хипотекарните каматни стапки и цените на недвижностите. Индексот расте ако се зголеми приходот на домаќинствата и кога ќе се намалат каматните стапки на хипотеките или цените на куќите.
Кога монетарната политика се олабавува и домувањето станува подостапно, повеќе луѓе имаат тенденција да купуваат домови. Продажбата на недвижности обично предизвикува дополнителни трошоци, бидејќи новите сопственици избираат да купат мебел, апарати за домаќинство или да реновираат. Обратно, кога построгата монетарна политика ја намалува прифатливоста и продажбата на недвижности се намалува, истото се случува и со овие дополнителни трошоци.
Моделите покажуваат дека неочекуваното зголемување од 25 базични поени на краткорочните каматни стапки обично доведува до пад на продажбата на недвижности за околу два проценти и потрошувачката на стоки за домаќинството за околу 0,3 проценти по околу три години.
Потрошувачката на стоки за домаќинството се намали за околу 10 проценти помеѓу крајот на 2021 година и крајот на 2023 година. Со оглед на тоа што стоките за домаќинство сочинуваат околу шест проценти од вкупната приватна потрошувачка, ова намалување го намали вкупниот раст на приватната потрошувачка за приближно 0,6 процентни поени во истиот период.
Како што прифатливоста на домувањето се влошуваше во текот на 2022 година и поголемиот дел од 2023 година, продажбата на недвижности нагло падна, придружена со остар пад на потрошувачката на домови. Од 2024 година, како што прифатливоста се стабилизираше, а потоа се подобри, продажбата на недвижности исто така го достигна дното пред повторно да почне да расте.
Неодамнешните одлуки на ЕЦБ за монетарната политика оставија јасен белег врз прифатливоста на домувањето, продажбата на недвижности и потрошувачката на стоки за домаќинството, оценуваат Николо Батистини и Јоханес Гареис. Но, предизвиците остануваат. Повторените најави за царини во САД, во комбинација со зголемената трговска несигурност и геополитичките тензии, би можеле негативно да влијаат на продажбата и трошењето на недвижности, пренесува Б92.