Интервјуа

Нема успех без посветен тим

Економија и бизнис | печатено издание | 01 мај 2025г.

• Сподели:

Стандардот на пензионерите и големината на пензиите се отсекогаш актуелна тема во нашево општество. Годинава се навршуваат 20 години од пензиската реформа што е направена со воведување на пензиски систем со повеќе столбови. Сега имаме столб на задолжителен државен пензиски фонд, столб на приватни пензиски фондови за задолжително пензиско осигурување и столб на приватни пензиски фондови за доброволно пензиско осигурување. Што донесе пензиската реформа погледнато од денешна перспектива?

В. Стојановска: Да, изминуваат речиси две децении од официјалниот почеток на пензиската реформа со која беше воспоставен тростолбен пензиски систем со комбиниран начин на финансирање на идните пензии и со диверзификација на демографските и на економските ризици.
Реформата започна пред 20 години и донесе значајни промени во пензискиот систем. Главна цел беше обезбедување долгорочна стабилност и одржливост на пензискиот фонд и намалување на товарот врз државниот буџет.
Денес многу индикатори покажуваат дека реформата била повеќе од оправдана со оглед на демографската и на економската состојба.
Пензиската реформа, покрај намалување на фискалниот товар, има и позитивни ефекти врз правата на осигурениците. Тука би ги споменала: диверзификација на пензиските извори со што осигурениците имаат можност да акумулираат средства во приватни пензиски фондови, што може да доведе до повисоки пензиски примања. Секој осигуреник има флексибилност во изборот на фонд, а воедно и средствата му се заштитени бидејќи во приватните пензиски фондови се инвестираат според строги законски прописи, што обезбедува висок степен на сигурност и заштита на осигурениците. Воведувањето на наследната компонента е еден од бенефитите кои се на страна на сите членови. Се отвора можноста за повисоки пензии бидејќи со правилно управување и инвестирање на средствата, осигурениците можат да добијат повисоки пензиски примања и да го покренат нивниот животен стандард во третото доба.
КБ Прво пензиско друштво АД Скопје како еден од носечките чинители во капитално финансираното пензиско осигурување докажа дека сме способни и фудицијарно да управуваме со заштедите на пензиските осигуреници и да изградиме портфолио кое веќе надминува 1,2 милијарди евра (извор: КБ Прво пензиско друштво АД Скопје), а притоа успешно преминувајќи низ сите големи економски кризи што се случија во изминативе години.
Овие средства ги гледаме не само како заштеда на населението туку и за државава со оглед на тоа што ќе придонесат за значително намалување на трошоците за пензии на државниот ПИОСМ во иднина. Средствата континуирано се инвестираат со што влијаат за развој на целиот финансиски систем. Инвестираните средства во најголемите светски компании придонесуваат за искористување на потенцијалот на најголемите компании во светот и најголемите умови на денешницата, а преку растот на цената на акциите на компаниите и преку редовните дивиденди се зголемуваат овие средства, влијаејќи на пензиите на идните пензионери.

Како би го оцениле пензискиот систем во нашава земја? Дали сметате дека треба да се воведат одредени измени во законската регулатива и сл.?

В. Стојановска: Сметам дека реформата во пензискиот систем претставува една од најуспешните реформи во нашава земја, но и натаму постои простор за унапредување. За обезбедување одржливост неопходни се долгорочни стратегии. Кризата и финансиската волатилност во изминатиов период само ја нагласуваат потребата од мултифондови. Средствата на повозрасните членови треба да бидат насочени кон поконзервативни портфолија каде што доминираат обврзниците со цел да се заштити нивниот капитал, додека портфолиото на помладите членови со подолг инвестициски хоризонт да биде повеќе насочено кон акции и други хартии од вредност кои би имале поголем потенцијал за раст и на долг рок повисоки приноси. Ваков концепт веќе почна да се применува во Хрватска која има и најсличен пензиски систем на нашиов.

Годинава се навршуваат 20 години од основањето на КБ Прво пензиско друштво АД Скопје и 15 години од започнување со работа на доброволниот пензиски фонд на Друштвото. Со кои предизвици се соочувавте во работењето во овој дводецениски период?

В. Стојановска: Овој систем почна да функционира во 2006 година. Ние и претходно бевме соочени со кризи како онаа во 2007 и 2008 година, која потоа се прелеа во 2012 година во таканаречена финансиска криза, па потоа дојдоа пандемијата од ковид-19, кризата во Украина...
Високата инфлација, промената на каматните стапки и другите случувања нас нè ставија во функција на приспособување за соодветно да се носиме со овие процеси. По реформата, македонскиот пензискиот систем е стабилен, но не е изолиран од економските случувања во земјава и на глобално ниво.
Со почетокот на воениот конфликт меѓу Русија и Украина настапи еден потурбулентен период во економијата и на пазарите, што се рефлектира преку пораст на каматите и голем пораст на инфлацијата. Во однос на овие предизвици, инвестициските стратегии се креирани на начин да ги амортизираат моменталните економски потреси и да се остварат солидни приноси на долг рок.
Деновиве актуелни се случувањата со трговските царини воведени од администрацијата на Трамп, кои предизвикаа турбуленции на финансиските пазари со големи падови на берзанските индекси и зголемена неизвесност. Но, и овој пат сметам дека со дисциплиниран пристап и софистицирани стратегии во инвестирањето ќе обезбедиме основа за долгорочни приноси во корист на нашите членови.
Покрај сите овие предизвици низ годиниве, денес слободно можеме да кажеме дека изградивме компанија која носи вредности за целото општество. Прераснавме во компанија која е синомин за долгорочен успешен партнерски однос и квалитетна акционерска структура со Прва осигурителна холдинг групација АД Љубљана (Skupina Prva zavarovalniski holding d.d. Ljubljana) и со Комерцијална банка АД Скопје, што обезбедува цврста стабилност и сигурност.
Нашата лидерска позиција во пензиското осигурување на македонскиот пазар веќе 20 години ја градиме преку транспарентен однос не само со членовите туку и со заедницата. Применуваме современи светски трендови и практики на инвестирање за што во изминативе години нè одликуваа со низа награди меѓу кои би ја споменале последната Награда за најдобрo пасивно управување со инвестициите за 2024 година доделена од страна на ИПЕ на престижната церемонија на европските награди на пензиските фондови. Наградата ја отслика нашата мудра, иновативна и внимателна имплементација на стратегиите за пасивни инвестиции заедно со силната инкорпорација на ЕСГ со што истовремено обезбедуваме финансиска сигурност за нашите членови.